Nakit akışına değindiğimiz serinin ilk bölümünde konuya Satış Döngüsü yazısını anımsatarak başlamak istiyorum. Satış döngüsünü hatırlamak gerekirse, potansiyel müşteriyle tanışmanızdan fatura kesene kadar geçen süreye satış döngüsü diyorduk ve bunun kısa olanı makbuldü.
Nakit akışı şirketinizi vezir de eder rezil de!
Satış yaptınız, faturayı kestiniz, her şey harika değil mi? Değil. Teorik olarak fatura, “Benden şu kadar liralık mal veya hizmet satın aldın. Bu miktarı bana ödemen lazım,” demenin doküman hâlidir. Para ne zaman cebinize girerse her şey o zaman harikadır.
İşte tam burada nakit akışı kavramı hayatınıza giriyor. Esnaf, tüccar, şirket sahibi, startup CEO ya da kim olursan yine de bu kavram hayatına giriyor.
Kavramı basitçe tanımlarsak, “Kasaya giren parayla çıkan paranın dengesi,” diyebiliriz.
Kasaya giren paraya pozitif nakit akışı, çıkan paraya ise negatif nakit akışı deniyor. Fakat bazen bunun farklı kullanımlarını da duyuyoruz. “Nakit akışımız pozitif. Aslında giren para çıkan paradan fazla, ekside değiliz, çok şükür kendi yağımızda kavruluyoruz.” Demek ki pek çok startup için bu rüya bir senaryo çünkü ek fona ihtiyacın yok anlamına geliyor.
“Gayet basit işte! Gelen giden para dengesi, toplama çıkarma,” diyeceksiniz ama öyle değil. Teoride evet o kadar ama gerçek hayatta uygulaması böyle olmuyor çünkü hesabınıza cari diye bir kavram giriyor: Alacak ve verecekler. Dikkatinizi çekerim, alacak. Alınan değil, alacak, gelecek zaman, yani henüz almadınız, alacaksınız. Tabii ki şanslıysanız. Daha fazla gizem yaratmadan bir örnekle açıklayalım.
Diyelim bu ay 100 bin liralık fatura kestiniz, 40 bin lira da gideriniz var. “Süper, 60 bin lira kârdayım mı?” diyorsunuz. Hayır değilsiniz. Kestiğiniz faturaların tahsilatını ne zaman yapacaksınız? 90 gün sonra mı? O zaman bu ay başka alacağınız yoksa -40 bin lira negatif nakit akışınız var.
İşte nakit akışı tam da bu nedenle çok önemlidir. “Yahu o kadar satış yapıyoruz, bizim niye paramız yok!” dememek için bu akışa hâkim olmak gerekir. Unutmayın, kârlılık ve nakit akışı farklı kavramlardır. Bu özellikle tekrar eden maliyetlerin düşük olduğu yazılım dünyasında çok yapılan bir yanlıştır. Az önceki örnekten gidersek; 100 bin liralık satış yaptınız, 40 bin liralık aylık gideriniz vardı. 100 bin liralık satışın 90 bin lirası kâr olsa bile, tahsilatınızı 2 ay sonra yapacaksanız, o ayki nakit akışınız hâlâ -60 bin liradır.
Nakit akışınıza hâkim olmak için giderlerinize de gelirlerinize de çok hâkim olmanız gerekiyor.
Bakın bu gelir gider dengesi çok basit senaryolarda bile çok karmaşık bir yapıya bürünebilir. Örneğin mahallenizde bakkal işletiyorsunuz ve 10 kalem ürün satıyorsunuz diyelim. Ürünlerinizi toptan alıyorsunuz. Bunların hepsini rafa koyamazsınız. Stoklayacak yer lazım. Son kullanma tarihlerini takip etmeniz lazım ve her kalemin satış hızını yani satış döngüsünü bilmeniz lazım çünkü para cebinizden toplu olarak çıkıyor, minik minik parçalar hâlinde geliyor ve hayatta kalabilecek kadar kâr edebilmek için bu minik parçaların toplamının, harcamalarınızdan fazla olmasını umuyorsunuz.
Yazılım servisleri sattığınızı düşünelim. Adam gün maliyeti hesaplıyorsunuz ama elemanınızın maaşını 20 iş gününe bölerek bu teklifi vermiyorsunuz çünkü yazılımda asıl sermayeniz insan kaynağı olsa da kiranızı, kendi kullandığınız yazılımların aylık maliyetlerini, vergilerini düşünmezseniz, nakit akışınız yine tehlikeye giriyor.
Vergi demişken bu konuya da değinelim. Hani örneğimizde 100 bin TL’lik fatura kesmiştiniz ama ödemeyi 90 gün sonra alacaktınız, hatırlanız mı? Devlet vergisini toplamak için senin tahsilatı yapmanı beklemiyor. İlgili ayın sonunda, “KDV’yi rica edeyim lütfen!” diyor. %18’lik KDV oranıyla 100 bin TL’lik faturanın yaklaşık 18 bin TL’si KDV oluyor. Yani tahsilatınızdan bağımsız olarak vergiyi, fatura kestiğiniz ayın sonunda ödüyorsunuz.
Harika, işler zorlaşıyor. Bilgisayar oyunu gibi, her bölüm giderek zorlaşıyor. Bölüm sonu canavarı olan nakit akışı da kasada paranın kalıp kalmadığını soruyor.
Bir sonraki bölümde nakit akışınızı nasıl kontrol edebileceğinizi yazacağım.